Zioła i przyprawy są od dawna znane ze swoich właściwości prozdrowotnych, z tego względu są tak chętnie używane w kuchni. Nadają potrawom aromat, smak ale też wiele korzyści cennych dla organizmu. Imbir to jedna z przypraw, którą najczęściej możemy spotkać w kuchni azjatyckiej. Obecnie jest bardzo popularnym dodatkiem do owocowych i warzywnych koktajli jako antyoksydant. W przypadku imbiru doskonale pasują słowa Hipokratesa: „Niechaj pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”.
Charakterystyka ogólna
Imbir lekarski jest rośliną zielną należącą do rodziny imbirowatych, pochodzącą z terenów południowo- wschodniej Azji. Głównie używany jest w kuchni jako przyprawa czy dodatek do rozgrzewających, ziołowych naparów. (1) Szczególnie korzystnie działa na pracę układu pokarmowego, wspomaga trawienie, zwiększa ilość soku trawiennego, żółci i przyspiesza perystaltykę jelit. Kłącze imbiru może być spożywane zarówno świeże, jak i wysuszone w postaci proszku. W ostatnich latach można spotkać również herbaty i imbirowe tabletki do żucia. (2)
Imbir lekarski:
- pomaga zmniejszać nudności i częstość wymiotów w ciąży (3)
- jest antyoksydantem (4)
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego (5)
Jakie substancje aktywne znajdziemy w ekstrakcie z imbiru lekarskiego?
Przeważającymi związkami obecnymi w ekstrakcie z imbiru są gingerole odpowiedzialne za charakterystyczny, piekący smak. W zależności od surowca występują w ilości 4- 7,5%. W momencie suszenia ekstraktu z kłącza imbiru gingerole ulegają dehydratacji, co powoduje powstanie szogaoli o jeszcze ostrzejszym smaku. (6)
Główne związki ekstraktu imbirowego, to: (10)
- 6-gingerol
- 6-shogaol
- 10-gingerol
- gingerdiony
- gingerdiole
- paradole
- 6-dehydrogingerole
- 5-acetoksy-6-gingerol
- 3,5-diacetoksy-6-gingerioal
- 12-gingerol
Kłącze imbiru charakteryzuje się również dużą zawartością olejku eterycznego (do 4%), którego głównymi składnikami są seskwiterpeny: α-zingiberen (20-30%), zingiberol (ar-kurkumen) (6-19%), β-seskwifelandren (7-12%) oraz β-bisabolen (5-12%), a także α-farnezan i w dużo mniejszej ilości monoterpeny o intensywnym zapachu: kamfen, β-felandren, cyneol, geraniol, kurkumen, cytral, terpineol i borneol. (7)
Kiedy suplementacja imbiru lekarskiego może być szczególnie korzystna?
- mdłości w trakcie podróży lub w trakcie ciąży: imbir wpływa na łagodzenie nudności oraz zmniejszenie częstości wymiotów (3)
- brak apetytu: imbir przyspiesza pasaż jelitowy, zwiększa produkcję kwasu żołądkowego i śliny (3)
Ciekawostka
Imbir może wpływać łagodząco na bolesne miesiączkowanie. Sprawdzano jego skuteczność razem z kwasem mefenamowym oraz ibuprofenem i wykazano podobną skuteczność. Spożywanie imbiru na kilka dni przed miesiączką może znacznie zmniejszyć objawy bólowe, a dodatkowo wpłynąć pozytywnie na pracę układu pokarmowego. (8)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla kłącza imbiru, oto niektóre z nich:
- MetabolizmUdokumentowano, że imbir ma ogromną wartość w leczeniu różnych dolegliwości żołądkowych, takich jak zaparcia, niestrawność, odbijanie się, wzdęcia, czy też dyskomfort w nadbrzuszu.Źródło:
Haniadka R, Saldanha E, Sunita V, Palatty PL, Fayad R, Baliga MS. A review of the gastroprotective effects of ginger (Zingiber officinale Roscoe). Food Funct. 2013.
- Anti-agingW badaniu potwierdzono, że imbir składa się z dwóch głównych składników aktywnych, 6-gingerolu i 6-szogaolu, które są niezbędne w zapobieganiu stresowi oksydacyjnemu i stanom zapalnym.Źródło:
Mohd Sahardi NFN, Makpol S.Ginger (Zingiber officinale Roscoe) in the Prevention of Ageing and Degenerative Diseases: Review of Current Evidence. Evid Based Complement Alternat Med. 2019.
- CiążaWykazano w badaniu, że imbir można spożywać w celu łagodzenia nudności i wymiotów we wczesnej ciąży.Źródło:
Zhang M, Zhao R, Wang D, Wang L, Zhang Q, Wei S, Lu F, Peng W, Wu C.Ginger (Zingiber officinale Rosc.) and its bioactive components are potential resources for health beneficial agents. Phytother Res. 2020.
Wichtl M (red.). Herbal drugs and phytopharmaceuticals. A handbook for practice on a scientific basis. Medpharm Sci Publ, Stuttgart 2004; 653-6.
Gruenwald J, Brendler T, Jaenicke C. PDR for herbal medicines, 3rd Ed. Med Econ Comp, New Yersey 2004; 339-42.
A comparison between the effects of ginger, pyridoxine (vitamin B6) and placebo for the treatment of the first trimester nausea and vomiting of pregnancy (NVP). Sharifzadeh F, Kashanian M, Koohpayehzadeh J, Rezaian F, Sheikhansari N, Eshraghi N J Matern Fetal Neonatal Med. 2018 Oct; 31(19):2509-2514.
Adel P. R. S., Prakash J. Chemical composition and antioxidant properties of ginger root (Zingiber officinale) Journal of Medicinal Plants Research. 2010;4(24):2674–2679.
Phillips S., Hutchinson S., Ruggier R. Zingiber officinale does not affect gastric emptying rate. A randomised, placebo-controlled, crossover trial. Anaesthesia. 1993;48:393–395.
Van Wyk BE, Wink M. Medicinal plants of the world. CABI 2017; 379
Bradley P. British herbal compendium. Vol. 1. A handbook of scientific information on widely used plant drugs. British Herbal Medicine Association Bournemouth 1992; 112.
Rahnama P., Montazeri A., Huseini H.F., Kianbakht S., Naseri M. Effect of zingiber officinale R. rhizomes (ginger) on pain relief in primary dysmenorrhea: A placebo randomized trial. BMC Complement. Altern. Med. 2012;12:92.