Być może znasz już pojęcie adaptogenu i spotkałaś się z preparatami o takim działaniu. Ale czym tak naprawdę jest adaptogen? Jest surowcem roślinnym, który wzmacnia odporność organizmu na czynniki stresogenne i przywraca jego homeostazę (równowagę) oraz wykazują one działanie normalizujące.
Jedną z takich roślin jest żeń-szeń właściwy, który jest jednym z silniejszych adaptogenów. Uznano również, że wyciągi z innych gatunków, w tym z żeń-szenia syberyjskiego mają silne adaptogenne działanie.
Dowiedzmy się czym jest żeń-szeń syberyjski i jak działa.
Charakterystyka ogólna
Korzeń, kłącze i łodyga rośliny Acanthopanax senticosus (wcześniej klasyfikowanej jako Eleutherococcus senticosus) są od lat elementem tradycyjnej chińskiej medycyny. Najbardziej popularna jest w Chinach, Korei oraz Syberii, a surowcem o największym działaniu jest zewnętrzna kora korzenia. (1)
Chińska Farmakopea podaje, iż ekstrakty z korzenia żeń-szenia syberyjskiego były zalecane w celu poprawy funkcjonowania wątroby i śledziony oraz w celu tzw. „uspokojenia umysłu”.
Przeprowadzone w latach 80. XX wieku badanie pozwoliło na poznanie immunomodulujących właściwości żeń-szenia syberyjskiego. Przygotowane z niego preparaty powodują wzrost liczby komórek immunokompetentnych, a szczególnie limfocytów T. (2)
Nie jest to jedyne działanie wyciągów z tej rośliny o wielkim potencjale. Wykazuje także (3), (4), (5):
- działanie neuroprotekcyjne
- działanie przeciwzmęczeniowe
- silne działanie przeciwutleniające
Bioaktywne składniki ekstraktu z żeń-szenia syberyjskiego
- izofraksydyna: aktywny związek kumarynowy,
- syringina (inaczej nazywana eleuterozydem B) należy do grupy lignanów, jest jednym z głównych biologicznie aktywnych związków chemicznych, występujących w ekstraktach z żeń-szenia syberyjskiego,
- eleuterozyd E: należy do grupy lignanów, wykazuje bardzo korzystne działanie w kierunku niwelowania zmęczenia.
Oprócz wymienionych powyżej substancji aktywnych, w ekstraktach z żeń-szenia syberyjskiego znajdziemy wiele innych związków, m.in. kwas kawowy, kwas chlorogenowy, stigmasterol, β-karoten, monoterpeny, seskwiterpeny oraz witaminy. (6)
W jakiej postaci można przyjmować żeń-szeń?
Możemy go znaleźć w postaci wysuszonego ekstraktu z kłączy, w połączeniu z żeń-szeniem koreańskim oraz amerykańskim, w postaci tabletek lub kapsułek ziołowych z dodatkiem innych roślin lub sproszkowanego korzenia żeń-szenia syberyjskiego.
Każdy z tych preparatów ma swoje wady i zalety, jednak najważniejszą cechą na którą należy zwrócić uwagę jest ilość eleuterozydów, które powinny być na poziomie 0,08% sumy eleuterozydu B i E. Bardzo ważna jest też informacja o standaryzacji wobec eleuterozydów.
Ile ekstraktu?
Jak już wiemy formy preparatów z żeń-szenia syberyjskiego są różne i od tego też będzie uzależnione ich spożycie. Suche ekstrakty można przyjmować w ilości od 200 do 400 mg dziennie.
W przypadku płynnych wyciągów zaleca się spożywanie nie więcej niż 1‑2 ml ekstraktu od 1 do 3 razy dziennie. (7)
Suplementacja- dla kogo może być przydatna?
- dla osób podczas wzmożonego wysiłku psychicznego
- dla osób mających problemy z koncentracją i zapamiętywaniem podczas nauki
- dla osób z niskim libido
- dla osób chcących poprawić swoje samopoczucie
- dla osób mających niską odporność
- dla osób przemęczonych.
Warto zapamiętać!
Podczas stosowania żeń-szenia (ale również innych ekstraktów ziołowych) należy wykazać się systematycznością oraz cierpliwością. Po 3 miesiącach spożywania, korzystne będzie zrobienie przerwy.
Ponadto nie powinny go stosować dzieci do 18 roku życia oraz kobiety w ciąży i karmiące. Wszelkie preparaty ziołowe, które chcemy przyjmować w ciąży muszą zostać skonsultowane z lekarzem prowadzącym.(8)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla żeń-szenia syberyjskiego, oto niektóre z nich:
- Mózg i układ nerwowyW badaniu wykazano, że żeń-szeń syberyjski działa ochronnie na regenerację neurytów i odbudowę synaps.Źródło:
Bai Y, Tohda C, Zhu S, Hattori M, Komatsu K.Active components from Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus) for protection of amyloid β(25‑35)-induced neuritic atrophy in cultured rat cortical neurons. J Nat Med. 2011.
- Mózg i układ nerwowyW tym badaniu stwierdzono, żeń-szeń bezpiecznie poprawia niektóre aspekty zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego po 4 tygodniach terapii.Źródło:
Cicero AF, Derosa G, Brillante R, Bernardi R, Nascetti S, Gaddi A.Effects of Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus maxim.) on elderly quality of life: a randomized clinical trial. Arch Gerontol Geriatr Suppl. 2004.
- Mózg i układ nerwowyU badanych zauważono, że doustne podawanie ekstraktu przez 17 dni znacznie poprawiło pamięć rozpoznawania obiektów.Źródło:
Yamauchi Y, Ge YW, Yoshimatsu K, Komastu K, Kuboyama T, Yang X, Tohda C.Memory Enhancement by Oral Administration of Extract of Eleutherococcus senticosus Leaves and Active Compounds Transferred in the Brain. Nutrients. 2019.
- Mózg i układ nerwowyUdokumentowano, że żeń-szeń zwiększa wytrzymałość i sprawność umysłową u pacjentów z lekkim zmęczeniem i osłabieniem.Źródło:
Panossian A, Wikman G.Evidence‑based efficacy of adaptogens in fatigue, and molecular mechanisms related to their stress‑protective activity. Curr Clin Pharmacol. 2009.
