Niechciane pamiątki – czy można pozbyć się przebarwień skóry i blizn potrądzikowych?

Trądzik nie tylko młodzieńczy

Trądzik (łac. acne) to przewlekła choroba skóry o charakterze zapalnym, która kojarzy się z okresem dojrzewania. Niestety dotyka ona również osoby, które lata szkolne mają już dawno za sobą. Przyczyna złego stanu skóry jest nieraz bardzo złożona i w niektórych przypadkach trudno ją jednoznacznie określić.

Do typowych przyczyn powodujących powstawanie zmian skórnych należą:

– zaburzenia gospodarki hormonalnej,

– stany zapalne w organizmie,

– niedobory mikro- i makroelementów oraz witamin,

– nieprawidłowa dieta,

– zaniedbanie rytmu dobowego i brak odpowiedniej jakości i ilości snu,

– problemy z gospodarką węglowodanową organizmu (na przykład insulinooporność).

Problem z sebum i hormonami

Czasami, pomimo wykonania szeregu niezbędnych badań zleconych przez specjalistę, przyczyna trądziku pozostaje nieuchwytna. W tej sytuacji podejrzewa się, że mamy problem z nadmierną aktywnością 5-alfa-reduktazy w skórze. To enzym, który przekształca testosteron do dihydrotestosteronu – bardzo silnie działającego androgenu, który przyczynia się do nadprodukcji sebum i wypadania włosów (poprzez miniaturyzację mieszka włosowego, czyli zmniejszenie jego średnicy, a w konsekwencji przerzedzenie na skórze głowy).

Objawy psychosomatyczne

Trądzik jest uważany za chorobę psychosomatyczną. Zły stan skóry negatywnie wpływa na psychikę, a to z kolei ma kluczowy wpływ na stan skóry. Wiele osób, którym udało się wyleczyć stany zapalne, często nadal boryka się z pamiątkami, które te zmiany po sobie zostawiły. Mowa tutaj o bliznach i przebarwieniach. Przyjrzymy im się bliżej.

Skąd te plamy na skórze?

Można śmiało stwierdzić, że przebarwienia powstające po zmianach zapalnych to klasyka gatunku.

W miejscu gdzie jest stan zapalny melanocyty, czyli komórki produkujące barwnik skóry, działają nieprawidłowo. Jeżeli dostaną sygnał w postaci urazu mechanicznego skóry (wyciskanie, drapanie zmian) lub dawki promieniowania UV, pracują ze zdwojoną siłą.

Promieniowanie UV i nadmierna pigmentacja

Początkowo w miejscu po stanie zapalnym powstaje tak zwane PIE (ang. post-inflammatory erythema), zwane „przebarwieniem pozapalnym”. Nazwa ta jest jednak mało adekwatna, bo PIE ma raczej charakter zaczerwienienia skóry związanego z procesem zapalnym. Bardziej odpowiednia byłaby więc nazwa “zaczerwienienie pozapalne”. W wyniku działania promieniowania UV oraz faktu, że melanocyty wykazują lokalnie większą aktywność, PIE może przekształcić się w PIH (ang. post-inflammatory hiperpigmentation), czyli faktyczne przebarwienie pozapalne. To zmiana związana ze zwiększoną produkcją i/lub odkładaniem się melaniny w naskórku lub skórze właściwej, występująca w miejscu po stanie zapalnym skóry. PIH występujące w naskórku mają zwykle różne odcienie brązu, podczas gdy te obecne w skórze właściwej cechują się niebiesko-szarą barwą.

Jak poradzić sobie z przebarwieniami skóry?

Dla zdrowej skóry najważniejsza jest zbilansowana dieta, bogata w antyoksydanty, a przede wszystkim wykluczająca pokarmy prozapalne. Ważna jest również odpowiednio dobrana pielęgnacja. Dbając o skórę w domowych warunkach, warto sięgnąć po serum z kwasami AHA na przebarwienia potrądzikowe i wyrównanie kolorytu, zawierające np. kwas jabłkowy, mlekowy czy szikimowy. Połączenie tych składników może zmniejszać widoczność przebarwień i zapobiegać powstawaniu nowych niedoskonałości, a dodatkowo wspomaga prawidłowe nawilżenie skóry. Pamiętaj, jednak aby nie stosować kwasów o działaniu złuszczającym zbyt często, co może wzmagać suchość skóry i nasilać powstawanie niedoskonałości. W przypadku silnych zmian korzystne mogą okazać się również zabiegi profesjonalne.

Złuszczanie? Tak, ale delikatne!

Zbyt częste i agresywne złuszczanie naskórka powoduje jego osłabienie i naruszenie bariery hydrolipidowej, zwiększając tym samym ryzyko powstawania podrażnień i przebarwień. W odpowiedzi skóra reaguje wzmożonym stanem zapalnym, podrażnieniem, przesuszeniem, a ryzyko powstawania kolejnych przebarwień znacznie wzrasta.

Nawilżenie to nieodzowny element pielęgnacji cery trądzikowej. Jak więc skutecznie o nie zadbać? Przede wszystkim warto wesprzeć prawidłowe funkcjonowanie bariery hydrolipidowej, której budulcem są m.in. ceramidy. Czym są ceramidy? To cząsteczki spajające komórki naskórka, które zapewniają ochronę przed negatywnymi czynnikami zewnętrznymi oraz bakteriami, a także wspomagają utrzymanie odpowiedniego nawilżenia. Gdy czujesz, że Twoja skóra jest wysuszona i nieprzyjemnie napięta, to może być znak, że bariera hydrolipidowa jest uszkodzona. W takim przypadku w codziennej pielęgnacji świetnie sprawdzi się np. krem nawilżający do cery trądzikowej z ceramidami, które pomogą utrzymać odpowiednie nawilżenie skóry.

Stosuj kremy z filtrem

Warto pamiętać, że promieniowanie UV, oprócz zwiększania ryzyka powstawania przebarwień, powoduje proces fotostarzenia się skóry. Dlatego ważną kwestią jest odpowiednia całoroczna fotoprotekcja – niezależnie od tego, czy złuszczamy skórę, czy też nie – i stosowanie antyoksydantów (zarówno w diecie, jak i pielęgnacji).

Wielki problem z małymi bliznami

Przebarwienia to nie jedyny problem, z jakim borykają się osoby z trądzikiem (i nie tylko). Większe zmiany o charakterze zapalnym (zwłaszcza te uszkodzone mechanicznie wskutek wyciskania i drapania) mogą pozostawiać po sobie blizny.

Blizna (łac. cicatrix) to widoczna zmiana skórna (np. ubytki, wgłębienia), która powstaje najczęściej w efekcie uszkodzenia skóry właściwej.

W trądziku najczęściej występują blizny atroficzne, tzw. dziurki, które są skutkiem niewystarczającej produkcji kolagenu w ich obszarze i zastąpieniem ubytku tkanką łączną włóknistą. U osób z acne powstają one głównie wskutek wyciskania i drapania zmian skórnych. Inną, częstą przyczyną powstawania blizn atroficznych, są urazy mechaniczne skóry, które wiążą się z utratą części tkanki skórnej.

O ile przebarwienia da się całkowicie usunąć, o tyle nie da się tego zrobić z bliznami. Można je za to opracować i znacznie spłycić. Dlatego tak ważne jest, aby nie dotykać, nie drapać i nie wyciskać powstających zmian skórnych!

Zdwojona uwaga

Blizny atroficzne (czyli „dziurki” w skórze) można w pewnym stopniu przykryć makijażem, choć jest to rozwiązanie tymczasowe. Są jednak inne metody, które pozwolą zregenerować skórę i stymulować ją do produkcji nowych włókien kolagenowych.

Działanie od wewnątrz organizmu

Przede wszystkim wyeliminuj czynniki pogarszające stan skóry, aby nie dochodziło do kolejnych zmian i ich przykrych skutków:

• Jeżeli to kwestia niedoborów żywieniowych – wyrównaj je jak najszybciej pod kontrolą lekarza i dietetyka.
• Jeżeli podejrzewasz, że to kwestia stanu zdrowia (np. Hashimoto, SIBO, PCOS)  – skonsultuj się ze specjalistą i zrób zalecane badania, które pomogą Twojemu organizmowi wrócić na właściwe, zdrowe tory.
• Kolejnym krokiem jest wsparcie w redukowaniu stanu zapalnego. Pomocne będą tutaj kwasy omega-3, antyoksydanty (witamina C, kurkumina) i dieta bazująca na prostych, nieprzetworzonych produktach oraz dobrze zbilansowanych posiłkach.
• Wartościowym uzupełnieniem diety będzie suplementacja kolagenu. Badania pokazują, że doustna suplementacja pozytywnie wpływa na stan skóry, przyspiesza procesy regeneracji i gojenia stanów zapalnych [1]. Należy pamiętać, że najlepiej przyswajalny kolagen to taki, który w swoim składzie zawiera witaminę C, zapewniającą jego odpowiednią syntezę i skuteczne działanie. Niska masa cząsteczkowa kolagenu dodatkowo wspomaga jego wchłanianie.
• Niezastąpioną pomocą mogą okazać się również ceramidy. Są często stosowane w kosmetykach pielęgnacyjnych, wspierających odbudowę i regenerację skóry. Równie korzystne działanie wykazują ceramidy w kapsułkach stosowane doustnie, które zwiększają nawilżenie w skórze, a dodatkowo poprawiają jej jędrność i elastyczność.

Stymulacja skóry z zewnątrz

Dostęp do zaawansowanych zabiegów poprawiających stan skóry pozwala szybciej uporać się z problemem. W tym celu sprawdzą się zabiegi z użyciem lasera lub mezoterapia mikroigłowa. Nakłuwanie skóry wywołuje tzw. kontrolowany proces zapalny, który stymuluje skórę do odnowy. Warto też rozważyć profesjonalne złuszczanie, które przyspieszy proces regeneracji skóry. Zabieg z użyciem kwasów, ze względu na silne działanie, należy powierzyć specjaliście, aby nie narazić skóry na uszkodzenia.

Pamiętaj: Skóra jest lustrzanym odbiciem Twojego stanu zdrowia i równowagi całego organizmu. Holistyczne podejście do problemów skórnych, uwzględniające styl życia oraz pielęgnację wewnętrzną i zewnętrzną – to klucz do sukcesu. Postaw na wielotorowe działanie, aby szybciej przywrócić jej blask, komfort i piękno.

Sposób odżywiania może zaostrzać zmiany skórne lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia. O tym, „Czy dietetyk może poprawić wygląd Twojej skóry?” przeczytasz w naszym artykule.