Niechciane pamiątki – czy można pozbyć się przebarwień skóry i blizn potrądzikowych?

Trądzik nie tylko młodzieńczy

Trądzik (łac. acne) to przewlekła choroba skóry o charakterze zapalnym, która kojarzy się z okresem dojrzewania. Niestety dotyka ona również osoby, które lata szkolne mają już dawno za sobą. Przyczyna złego stanu skóry jest nieraz bardzo złożona i w niektórych przypadkach trudno ją jednoznacznie określić.

Do typowych przyczyn powodujących powstawanie zmian skórnych należą:

– zaburzenia gospodarki hormonalnej,

– stany zapalne w organizmie,

– niedobory mikro- i makroelementów oraz witamin,

– nieprawidłowa dieta,

– zaniedbanie rytmu dobowego i brak odpowiedniej jakości i ilości snu,

– problemy z gospodarką węglowodanową organizmu (na przykład insulinooporność).

Problem z sebum i hormonami

Czasami, pomimo wykonania szeregu niezbędnych badań zleconych przez specjalistę, przyczyna trądziku pozostaje nieuchwytna. W tej sytuacji podejrzewa się, że mamy problem z nadmierną aktywnością 5‑alfa‑reduktazy w skórze. To enzym, który przekształca testosteron do dihydrotestosteronu – bardzo silnie działającego androgenu, który przyczynia się do nadprodukcji sebum i wypadania włosów (poprzez miniaturyzację mieszka włosowego, czyli zmniejszenie jego średnicy, a w konsekwencji przerzedzenie na skórze głowy).

Objawy psychosomatyczne

Trądzik jest uważany za chorobę psychosomatyczną. Zły stan skóry negatywnie wpływa na psychikę, a to z koleima kluczowy wpływ na stan skóry. Wiele osób, którym udało się wyleczyć stany zapalne, często nadal boryka się z pamiątkami, które te zmiany po sobie zostawiły. Mowa tutaj o bliznach i przebarwieniach. Przyjrzymy im się bliżej.

Skąd te plamy na skórze?

Można śmiało stwierdzić, że przebarwienia powstające po zmianach zapalnych to klasyka gatunku.

W miejscu gdzie jest stan zapalny melanocyty, czyli komórki produkujące barwnik skóry, działają nieprawidłowo. Jeżeli dostaną sygnał w postaci urazu mechanicznego skóry (wyciskanie, drapanie zmian) lub dawki promieniowania UV, pracują ze zdwojoną siłą.

Promieniowanie UV i nadmierna pigmentacja

Początkowo w miejscu po stanie zapalnym powstaje tak zwane PIE (ang. post‑inflammatory erythema), zwane „przebarwieniem pozapalnym”. Nazwa ta jest jednak mało adekwatna, bo PIE ma raczej charakter zaczerwienienia skóry związanego z procesem zapalnym. Bardziej odpowiednia byłaby więc nazwa “zaczerwienienie pozapalne”. W wyniku działania promieniowania UV oraz faktu, że melanocyty wykazują lokalnie większą aktywność, PIE może przekształcić się w PIH (ang. post‑inflammatory hiperpigmentation), czyli faktyczne przebarwienie pozapalne. To zmiana związana ze zwiększoną produkcją i/lub odkładaniem się melaniny w naskórku lub skórze właściwej, występująca w miejscu po stanie zapalnym skóry. PIH występujące w naskórku mają zwykle różne odcienie brązu, podczas gdy te obecne w skórze właściwej cechują się niebiesko‑szarą barwą.

Jak poradzić sobie z przebarwieniami skóry?

Dla zdrowej skóry najważniejsza jest zbilansowana dieta, bogata w antyoksydanty, a przede wszystkim wykluczająca pokarmy prozapalne. Ważna jest również odpowiednio dobrana pielęgnacja. W przypadku silnych zmian korzystne mogą okazać się również zabiegi profesjonalne.

Ważne, aby w codziennej rutynie pielęgnacyjnej znalazły się inhibitory tyrozynazy, czyli enzymu niezbędnego w produkcji barwnika skóry. Sprawdzi się tu: hydrochinon, kwas azelainowy, kwas kojowy, arbutyna i niektóre ekstrakty z lukrecji.

Złuszczanie? Tak, ale delikatne!

Zbyt częste i agresywne złuszczanie naskórka powoduje jego osłabienie i naruszenie bariery hydrolipidowej, zwiększając tym samym ryzyko powstawania podrażnień i przebarwień. W odpowiedzi skóra reaguje wzmożonym stanem zapalnym, podrażnieniem, przesuszeniem, a ryzyko powstawania kolejnych przebarwień znacznie wzrasta.

Stosuj kremy z filtrem

Warto pamiętać, że promieniowanie UV, oprócz zwiększania ryzyka powstawania przebarwień, powoduje proces fotostarzenia się skóry. Dlatego ważną kwestią jest odpowiednia całoroczna fotoprotekcja – niezależnie od tego, czy złuszczamy skórę, czy też nie – i stosowanie antyoksydantów (zarówno w diecie, jak i pielęgnacji).

Wielki problem z małymi bliznami

Przebarwienia to nie jedyny problem, z jakim borykają się osoby z trądzikiem (i nie tylko). Większe zmiany o charakterze zapalnym (zwłaszcza te uszkodzone mechanicznie wskutek wyciskania i drapania) mogą pozostawiać po sobie blizny.

Blizna (łac. cicatrix) to widoczna zmiana skórna (np. ubytki, wgłębienia), która powstaje najczęściej w efekcie uszkodzenia skóry właściwej.

W trądziku najczęściej występują blizny atroficzne, tzw. dziurki, które są skutkiem niewystarczającej produkcji kolagenu w ich obszarze i zastąpieniem ubytku tkanką łączną włóknistą. U osób z acne powstają one głównie wskutek wyciskania i drapania zmian skórnych. Inną, częstą przyczyną powstawania blizn atroficznych, są urazy mechaniczne skóry, które wiążą się z utratą części tkanki skórnej.

O ile przebarwienia da się całkowicie usunąć, o tyle nie da się tego zrobić z bliznami. Można je za to opracować i znacznie spłycić. Dlatego tak ważne jest, aby nie dotykać, nie drapać i nie wyciskać powstających zmian skórnych!

Zdwojona uwaga

Blizny atroficzne (czyli „dziurki” w skórze) można w pewnym stopniu przykryć makijażem, choć jest to rozwiązanie tymczasowe. Są jednak inne metody, które pozwolą zregenerować skórę i stymulować ją do produkcji nowych włókien kolagenowych.

Działanie od wewnątrz organizmu

Przede wszystkim wyeliminuj czynniki pogarszające stan skóry, aby nie dochodziło do kolejnych zmian i ich przykrych skutków:

• Jeżeli to kwestia niedoborów żywieniowych – wyrównaj je jak najszybciej pod kontrolą lekarza i dietetyka.
• Jeżeli podejrzewasz, że to kwestia stanu zdrowia (np. Hashimoto, SIBO, PCOS)  – skonsultuj się ze specjalistą i zrób zalecane badania, które pomogą Twojemu organizmowi wrócić na właściwe, zdrowe tory.
• Kolejnym krokiem jest wsparcie w redukowaniu stanu zapalnego. Pomocne będą tutaj kwasy omega‑3, antyoksydanty (witamina C, kurkumina) i dieta bazująca na prostych, nieprzetworzonych produktach oraz dobrze zbilansowanych posiłkach.

Stymulacja skóry z zewnątrz

Dostęp do zaawansowanych zabiegów poprawiających stan skóry pozwala szybciej uporać się z problem. W tym celu sprawdzą się zabiegi z użyciem lasera lub mezoterapia mikroigłowa. Nakłuwanie skóry wywołuje tzw. kontrolowany proces zapalny, który stymuluje skórę do odnowy. Warto też rozważyć profesjonalne złuszczanie, które przyspieszy proces regeneracji skóry. Zabieg z użyciem kwasów, ze względu na silne działanie, należy powierzyć specjaliście, aby nie narazić skóry na uszkodzenia.

Pamiętaj: Skóra jest lustrzanym odbiciem Twojego stanu zdrowia i równowagi całego organizmu. Holistyczne podejście do problemów skórnych, uwzględniające styl życia oraz pielęgnację wewnętrzną i zewnętrzną – to klucz do sukcesu. Postaw na wielotorowe działanie, aby szybciej przywrócić jej blask, komfort i piękno.

Sposób odżywiania może zaostrzać zmiany skórne lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia. O tym, „Czy dietetyk może poprawić wygląd Twojej skóry?” przeczytasz w naszym artykule.