Strefa rodzica

Czy podajesz dziecku witaminę D3?

Emilia Ptak

Warto zapamiętać

Czy wiesz jakie są konsekwencje niedoboru witaminy D3?

Skąd wiedzieć jaką porcję należy podać dziecku?

A czy kiedykolwiek badałaś poziom witaminy D3 u dziecka?

13 minut czytania

Witamina D pełni ważną rolę w prawidłowym rozwoju naszego organizmu oraz wspiera układ odpornościowy. Jest niezbędna już od 1 dnia życia człowieka, jednak ze względu na to, że organizm ludzki nie jest w stanie sam wyprodukować witaminy D, konieczne jest dostarczenie jej wraz z pożywieniem, a także poprzez ekspozycję na promienie słoneczne. Warto wiedzieć, że zapotrzebowanie na witaminę D zmienia się w zależności od wieku, wagi czy pory roku.

Witamina D3 nie tylko dla zdrowia kości

Odpowiednie zaopatrzenie dzieci i młodzieży w witaminę D3 jest bardzo ważne ze względu na zachodzącą w tej grupie wiekowej akumulację masy kostnej oraz intensywne wzrastanie [1]. Witamina D3 bierze udział w regulacji metabolizmu wapnia i fosforu, a co za tym idzie, w procesach wzrostu i mineralizacji kości oraz zębów. Ponadto odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a niektóre prace naukowe wskazują, że może modulować sprawność fizyczną w okresie dojrzewania.

Zapewnienie właściwej podaży witaminy D3 u dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne nie tylko ze względu na jej plejotropowe działanie i znaczący wpływ na układ szkieletowo-mięśniowy, lecz także z racji jej oddziaływania na wiele innych narządów oraz fizjologicznych funkcji w ludzkim organizmie [2].

Dawniej sądzono, że witamina D3 oddziałuje wyłącznie na prawidłowy rozwój kości i zębów w okresie rozwojowym. Natomiast obecnie wiele badań naukowych potwierdza jej znaczenie w metabolizmie także innych tkanek oraz narządów. Wiemy już, że utrzymywanie prawidłowego stężenia witaminy D3 w organizmie może wpływać na prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia oraz układu nerwowego oraz m.in. na zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych i cukrzycy typu 1 [3] [4].

Ponadto witamina D3 odgrywa główną rolę w utrzymaniu prawidłowej pracy układu odpornościowego.

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania witaminą D3 u dzieci i młodzieży ze względu na pojawiające się doniesienia, że może ona odgrywać znaczącą rolę immunomodulacyjną w zmniejszaniu częstości występowania i nasilenia niektórych infekcji bakteryjnych i wirusowych [5]. Niektóre prace naukowe wskazują, że witamina D3 dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym może zmniejszać u pacjentów pediatrycznych nasilenie i/lub częstość występowania takich schorzeń jak astma, egzema, czy infekcje górnych dróg oddechowych [6].

Zapamiętaj!

Witamina D3 jest niezbędna ze względu na:

  • utrzymanie zdrowych kości
  • prawidłowe funkcjonowanie mięśni
  • utrzymanie zdrowych zębów
  • prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego
  • prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego
  • prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego

Niedobór witaminy D3 może dotyczyć około 35% dzieci w okresie poniemowlęcym do nawet 75-87% dzieci starszych i młodzież.

Skutki niedoboru witaminy D3

Niedobór witaminy D3 może wpływać niekorzystnie na mineralizację kości w dzieciństwie oraz prowadzić do rozwoju krzywicy - poważnej choroby charakteryzującej się niewystarczającą mineralizacją chrząstki wzrostowej, co skutkuje słabym wzrostem oraz deformacją kości [7].

Z tego względu, u dzieci i młodzieży należy szczególnie zadbać o optymalną podaż witaminy D3 oraz na bieżąco uzupełniać jej ewentualne niedobory.

Niestety niedobory witaminy D3 u dzieci i młodzieży, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie są zjawiskiem bardzo powszechnym [8]. W zależności od grupy wiekowej i pory roku, niedobór może występować u około 17% dzieci w wieku 2-3 lat, 35% dzieci w wieku 3-4 lat oraz nawet 75-87% dzieci starszych i młodzieży [3].

Najczęstsze przyczyny niedoboru witaminy D:

  • brak lub niski wskaźnik aktywności fizycznej na świeżym powietrzu,
  • przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach z ograniczonym dostępem do promieni słonecznych. Synteza skórna to jedno z głównych źródeł, z których organizm człowieka czerpie witaminę D.
  • zbyt niskie spożycie produktów naturalnie zasobnych w witaminę D, jak na przykład tłuste ryby, żółtko jaj, czy tłuszcz rybi (tran) [9].

Niestety dieta nie jest idealnym sposobem na dostarczenie organizmowi witaminy D, ponieważ dostarcza około 20% tego składnika, a pozostałe 80% dostarczamy poprzez syntezę skórną dzięki ekspozycji na słońce. Jednak położenie geograficzne Polski sprawia, że tylko przez krótki okres w roku możemy przebywać na słońcu wystarczająco długo, aby organizm zdołał wytworzyć odpowiednią ilość tej witaminy. Z kolei w słoneczne dni stosujemy u dzieci i młodzieży filtry chroniące przed szkodliwym promieniowaniem UV, które stanowią przed nimi barierę, ale przy okazji zaburzają produkcję witaminy D3.

Z tego względu podstawową rolę w zapewnieniu prawidłowych zasobów witaminy D3 odgrywa jej profilaktyczna suplementacja – zwłaszcza w okresie od października do marca, gdy zaczyna brakować słońca, ale również w pozostałych miesiącach roku, o ile nie jest zapewniona wystarczająca ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe.

Niezależnie od tego, czy karmisz dziecko piersią, czy mlekiem modyfikowanym, już od 1 dnia życia należy podawać dziecku witaminę D3. Dla noworodków i niemowląt zalecana porcja to 400-600 IU witaminy D3 dziennie.

Ile witaminy D3 potrzebuje dziecko?

W 2018 roku opublikowano nowelizację zasad dotyczących suplementacji i leczenia witaminą D3, w której uwzględniono szczegółowe rekomendacje co do zalecanych porcji u pacjentów pediatrycznych [10].

Noworodki donoszone i niemowlęta

  • 0–6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.
  • 6–12 miesięcy: 400–600 IU/dobę zależnie od dobowej ilości witaminy D przyjętej
    z pokarmem.

Noworodki urodzone ≤32 tygodnia ciąży

  • Zaleca się rozpoczęcie suplementacji 800 IU/dobę od pierwszych dni życia (jeśli jest możliwe żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia.
  • Suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą 25(OH)D w surowicy krwi zarówno w okresie pobytu w szpitalu (pierwsza kontrola po 4 tygodniach suplementacji), jak i w powypisowej opiece ambulatoryjnej.
  • Po osiągnięciu łącznej podaży witaminy D z suplementów oraz diety >1000 IU/dobę istnieje ryzyko przedawkowania witaminy D, szczególnie u noworodków z masą urodzeniową <1000 g.

Noworodki urodzone w 33–36 tygodniu ciąży

  • 400 IU/dobę od  pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia.
  • Nie ma wskazań do rutynowego oznaczania stężenia 25(OH)D.
  • Suplementację pod kontrolą stężenia 25(OH)D należy rozważyć u dzieci z grup ryzyka (żywienie pozajelitowe >2 tygodni, ketokonazol >2 tygodni, leczenie przeciwdrgawkowe, cholestaza, masa urodzeniowa <1500 g).

U zdrowych dzieci i nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10:00 do 15:00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja.

Dzieci (1–10 lat)

  • 600–1000 IU/dobę, w zależności od  masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

Młodzież (11–18 lat)

  • 800–2000 IU/dobę, w  zależności od  masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

Nowelizacja zasad dotyczących suplementacji i leczenia witaminą D3 wskazuje również na konieczność podwojenia zalecanej porcji u dzieci i młodzieży z otyłością, względem porcji rekomendowanej rówieśnikom o prawidłowej masie ciała [10]. Wynika to z niższej fotosyntezy skórnej u osób z nadwagą, ponieważ ich tkanka tłuszczowa zatrzymuje witaminę D  i tym samym w znacznym stopniu ogranicza jej uwalnianie do krwiobiegu [4].

Jak sprawdzić, ile witaminy D potrzebuje dziecko?

W celu dobrania odpowiedniej dawki, przed włączeniem suplementacji witaminą D3, zaleca się wykonać badanie 25-(OH)D we krwi, a uzyskany wynik skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Co oznacza zalecane badanie 25-(OH) D?

Badanie polega na oznaczeniu stężenia pierwszej hydroksypochodnej witaminy D: kalcydiolu [25(OH)D], która jest uznawana za marker pokrycia zapotrzebowania organizmu na witaminę D. Znajomość stężenia witaminy D jest istotna by ocenić poziom witaminy D w organizmie i rzeczywiste zapotrzebowanie oraz aby w sposób prawidłowy rozpocząć ewentualną diagnostykę.

Jak wybrać suplement diety z witaminą D3 dla dziecka?

Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego najlepszym jej nośnikiem będą preparaty, których głównym składnikiem jest tłuszcz w postaci płynnej, kropli lub kapsułek.

Ważna jest koncentracja produktu i łatwość stosowania, zwłaszcza w przypadku małych dzieci. Wybierz produkt, który możesz z łatwością dozować i jednocześnie precyzyjnie podać odpowiednią ilość witaminy D3.

Suplement diety MyKids Vitamin D3 jest dedykowany dzieciom i młodzieży już od pierwszego dnia życia. Jest wolny od zbędnych wypełniaczy, konserwantów, barwników, metali ciężkich i zanieczyszczeń, co potwierdzają badania przeprowadzone przez niezależne, akredytowane laboratorium J.S. Hamilton Poland. Ponadto stanowi płynną formułę zawieszoną w oleju MCT z kokosa, dzięki czemu zapewnia lepsze przyswajanie witaminy D3.

Zapotrzebowanie na witaminę D rozpatrywane jest w ścisłym związku z jej stężeniem we krwi. Ilość tej witaminy, jaka powinna być dostarczana do organizmu, aby zapewnić stężenie optymalne zależy od karnacji skóry, masy ciała, wieku, występujących chorób, czy zażywanych leków, np. w przypadku otyłości u dzieci.

Newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać najlepsze oferty i zyskać dostęp do porad naszych ekspertów.

Administratorem danych osobowych jest Health Labs Care S. A. z siedzibą w Warszawie, dane osobowe będą przetwarzane w celu wysyłki Newslettera. Możesz cofnąć wyrażoną zgodę w każdym czasie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania dokonanego przed ich wycofaniem. Masz prawo: dostępu do danych, ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia i sprzeciwu oraz złożenia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. TUTAJ sprawdzisz jak przetwarzamy dane osobowe.

Autor
Emilia Ptak
Dietetyczka ze specjalnością dietetyki klinicznej oraz sportowej
Ekspert żywienia, współautorka książki “Masz to we krwi. Morfologia, Hashimoto, cholesterol. Wyniki, diety, wskazówki”. Jedna z autorek składów suplementów Health Labs Care.
Podziel się
Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie zastępują i nigdy nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna.

Źródła wiedzy

1. Weker H., Barańska M., Klemarczyk W. i wsp. (2011): Dlaczego ważna jest ocena spożycia witaminy D u dzieci i młodzieży. Problemy Higieny i Epidemiologii. 92(3): 550-552.

2. Czech-Kowalska J., Rybkowska M., Jedlińska D. (2018): Efekty suplementacji witaminą D w dawce 1000 IU/dobę u dzieci w wieku 4-10 lat. Standardy medyczne/pediatria. 15: 689-699.

3. Nowosad K. (2019): Otyłość a niedobór witaminy D. Nauki Przyrodnicze i Medyczne. 4(26): 12-20.

4. Wagner C.L., Greer F.R. (2009): Prewencja krzywicy i niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży. Pediatria po Dyplomie. 13(3): 13-27.

5. Zisi D., Challa A., Makis A. (2019): The association between vitamin D status and infectious diseases of the respiratory system in infancy and childhood. Hormones (Athens). 18(4): 353–363.

6. Khalifah R.A., Alsheikh R., Alnasser Y. i wsp. (2020): The impact of vitamin D food fortification and health outcomes in children: a systematic review and meta-regression. Systematic Reviews. 9: 144.

7. Esposito S., Leonardi A., Lanciotti L. i wsp. (2019): Vitamin D and growth hormone in children: a review of the current scientific knowledge. Journal of Translational Medicine. 17:87.

8. Yuan C., Qu C., Ji W. (2020): Vitamin D supplementation for improving children with bone mineral density. Medicine (Baltimore). 99(52): e23475.

9. Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I. (2017): Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Problemy Higieny i Epidemiologii. 98(2): 110-117.

10. Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i wsp. (2018): Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r. Postępy Neonatologii. 24(1): 1-24.

Przeczytaj również