Wypalenie zawodowe - 5 sposobów, jak sobie z nim radzić

Czym jest wypalenie zawodowe według WHO?

“Wypalenie zawodowe to syndrom wynikający z przewlekłego stresu w miejscu pracy, który nie został skutecznie opanowany”. [1]

To definicja wypalenia zawodowego (ang. burn-out), którą w 2019 r. ukuła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Zawarła ją w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych — ICD-11.  Obowiązuje od 1 stycznia 2022 r., a państwa członkowskie WHO mają 5 lat na jej wdrożenie.

Czym się objawia wypalenie zawodowe?

WHO wymienia 3 podstawowe objawy wypalenia zawodowego:

1. poczucie wyczerpania lub brak energii do działania,
2. zwiększony dystans psychiczny wobec wykonywanej pracy, dostrzeganie jedynie jej negatywnych aspektów, bądź podważanie jej sensu,
3. zmniejszona wydajność zawodowa [2].

Jednak takich objawów może być znacznie więcej, m.in. brak poczucia spełnienia i motywacji, zdenerwowanie i frustracja, problemy z koncentracją, wolniejsze tempo pracy, spadek poczucia satysfakcji z jej wykonywania. Czasami wiąże się to również z poczuciem bezsilności i obojętności.

Niejednokrotnie poza dolegliwościami emocjonalnymi, pojawiają się również problemy zdrowotne, np. przewlekłe zmęczenie, dolegliwości bólowe, problemy ze snem, kłopoty ze strony układu trawiennego oraz spadek odporności.

Jakie są przyczyny wypalenia zawodowego?

Z czego wynikają te objawy? Dlaczego na początku praca może wydawać się nam satysfakcjonująca, a po jakimś czasie staje się nie do zniesienia? Przyczyn wypalenia zawodowego może być mnóstwo, np.:

• przeciążenie ilością obowiązków,
• presja czasu i chroniczny stres,
• brak wsparcia ze strony przełożonych i współpracowników,
• konflikty w pracy,
• brak perspektyw i monotonia.

Przyczyny wymienione powyżej dotyczą głównie środowiska pracy i często są od nas niezależne. Jednak na wypalenie mogą też wpływać czynniki osobiste, tj. perfekcjonizm, brak asertywności, a także brak umiejętności radzenia sobie ze stresem.

💡 Chcesz wiedzieć, jakie są fazy wypalenia zawodowego oraz dogłębniej poznać jego przyczyny i objawy? Zajrzyj do naszego artykułu >>>Jak walczyć z wypaleniem zawodowym?

Czy wypalenie zawodowe to choroba?

Zgodnie z definicją WHO wypalenie zawodowe nie jest chorobą. To syndrom, zespół objawów, które utrudniają normalne funkcjonowanie w pracy i sprawiają, że ludzie szukają pomocy [2]

W związku z tym, czy można iść na L4 z powodu wypalenia zawodowego? Nie, ponieważ nie jest ono jednostką chorobową. Jednak lekarz psychiatra po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem może zdiagnozować pewne zaburzenia, które będą podstawą do wystawienia zwolnienia lekarskiego. Zbagatelizowane wypalenie zawodowe może prowadzić nawet do depresji, dlatego bardzo ważne jest obserwowanie siebie i zapobieganie temu zjawisku.

Misja ta dotyczy nie tylko pracowników, ale także pracodawców. W ich interesie leży to, aby pracownikowi się chciało. Dzięki temu lepiej wywiązuje się ze swoich obowiązków, jest bardziej kreatywny i produktywny. Dbałość o dobrostan pracowników to inwestycja w rozwój firmy.

5 sposobów na wypalenie zawodowe

A jak Ty możesz zadbać o swoje samopoczucie i zaangażowanie w pracy? Podsuwamy kilka pomysłów!

1. Dobrostan

Dobre samopoczucie to klucz do zdrowia psychofizycznego. Czując się dobrze, jesteśmy szczęśliwsi i mamy więcej chęci do działania. A więc musimy zadbać o podstawy!

Sen i regeneracja są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. W związku z tym 7-8 godzin snu, a do tego czas na leniuchowanie, są dla nas niezwykle wartościowe. Jesteśmy istotami społecznymi, więc nie obędzie się bez zdrowych relacji i kontaktów z bliskimi. Kolejnymi elementami tej dobroczynnej układanki są dobrze zbilansowana dieta, ruch na świeżym powietrzu oraz skuteczne zarządzanie stresem i wprowadzenie technik relaksacyjnych.

💡 Chcesz osiągnąć mistrzostwo w odpoczywaniu? Przeczytaj nasz artykuł Sztuka leniuchowania i nicnierobienia - na czym polega?

1. Work-life balance

Choć mogłoby się wydawać, że żyjemy po to, aby pracować, to jest dokładnie odwrotnie. Praca, choć jest nam konieczna do utrzymania, a często także do rozwijania pasji, nie jest sensem życia. Niezbędne jest zachowanie równowagi między życiem prywatnym i zawodowym (ang. work-life balance).

Warto grubą kreską oddzielić czas (i miejsce) pracy od czasu wolnego, szczególnie wtedy gdy pracujesz zdalnie. Zrób przestrzeń na wypoczynek i przewietrzenie głowy. Nawet jeśli Twoja praca jest wyjątkowo fascynująca i ściśle wiąże się z Twoimi zainteresowaniami, trzeba umiejętnie balansować między tymi dwiema rzeczywistościami.

Ustalenie priorytetów jest tu niezwykle pomocne. Musisz zdecydować, co jest dla Ciebie istotne w życiu i w pracy oraz, jakie cele chcesz osiągnąć. Zdarza się, że do uzyskania równowagi konieczna jest zmiana warunków pracy — weryfikacja zakresu obowiązków, przejście do innego działu czy redukcja etatu.

1. Wsparcie psychologiczne

Typowe trudności w biurze, a może mobbing lub toksyczne środowisko w pracy? Każdy temat warto omówić ze specjalistą. Jego wiedza i wsparcie są nieocenioną pomocą w przypadku kłopotów zawodowych.

Praca nad sobą i swoimi emocjami, poznawanie siebie i dostrzeganie swoich potrzeb jest kluczowe dla Twojego dobrostanu. Jeśli zadbasz o siebie, będziesz mogła lepiej zadbać o swoich bliskich i efektywniej wywiązywać się z obowiązków zawodowych.

Czasem firmy zapewniają pomoc psychologiczną swoim pracownikom, jednak nie każdy czuje się komfortowo, omawiając problemy zawodowe w miejscu pracy. Wtedy dobrym rozwiązaniem będzie konsultacja z kimś zupełnie niezwiązanym z Twoją firmą.

1. Przekwalifikowanie

Czasem syndrom wypalenia zawodowego wynika ze znudzenia wykonywanym zadaniem. Przykłady?

Pracujesz w obsłudze klienta i codziennie odpowiadasz na podobne pytania.

Jesteś graficzką i na co dzień zajmujesz się obróbką zdjęć z kategorii modowej.

Pracujesz w sklepie spożywczym i każdego dnia przyjmujesz dostawę, układasz produkty na półkach, a w międzyczasie obsługujesz klientów.

Monotonia w pracy może przytłoczyć, a zmiana profilu zawodowego bywa dobrym rozwiązaniem. Warto zastanowić się nad swoimi umiejętnościami, zapisać się na dodatkowy kurs i zacząć rozglądać się za innymi możliwościami. Nowe stanowisko pracy może dać Ci motywację do działania, podnieść Twoje poczucie wartości, a dodatkowo może przynieść wyższe wynagrodzenie. Warto spróbować!

1. Workation

Zmiana profilu zawodowego to dla Ciebie za wiele? Rozwiązaniem może być workation!

Czym jest workation? To połączenie pracy z podróżowaniem — tzw. pracowakacje. Wyjeżdżasz w miejsce atrakcyjnie turystycznie na dłuższy czas, wynajmujesz mieszkanie, normalnie pracujesz, a po godzinach masz okazję, by korzystać z uroków okolicy.

To trend, który zyskuje na popularności i benefit coraz bardziej pożądany przez pracowników. Dotyczy przede wszystkim osób, które mają możliwość pracy zdalnej. Takich, dla których jedynym niezbędnym warunkiem aktywności zawodowej jest stabilne łącze internetowe.

Gdzie jechać na workation? Na świecie powstają wioski cyfrowych nomadów zrzeszające pracowników zdalnych z całego globu i zapewniające im optymalne warunki pracy. Według rankingu z 2022 r. najlepsze miejsca do podróżowania i pracy zdalnej to m.in. Portugalia, Hiszpania czy Rumunia [3].

Ale pracowakacje można równie dobrze praktykować w Polsce. Wystarczy wyjechać na Mazury, na działkę na wieś czy do górskiego schroniska, by skorzystać z dobrodziejstw, jakie daje workation.

Wypalenie zawodowe to sygnał alarmowy, którego nie warto bagatelizować. Dbanie o dobrostan, utrzymanie równowagi między życiem prywatnym i zawodowym to kluczowe elementy zapobiegania wypaleniu. A gdy już się wypalisz? Skorzystaj ze wsparcia specjalistów i otwórz się na zmiany oraz rozwój!

Troska o siebie to inwestycja nie tylko w efektywność zawodową, ale przede wszystkim w jakość życia.