Wiele hałasu o nic? Sprawdź, jak hałas wpływa na zdrowie człowieka

Dźwięki wokół nas

Ding! Przypomnienie w telefonie. Dziś muszę zapłacić rachunki.

Ding! SMS od mamy. Prosi o pomoc w zakupach.

Ding! O, kolega organizuje spotkanie przy planszówkach. Ding, ding, ding! Znajomi ustalają dogodny termin.

Co chwilę coś plumka, dzwoni i wibruje. Ale to tylko dźwięki, które wydaje mój telefon. Rano dzwonił też budzik, szumiał czajnik i suszarka. W drodze do pracy warczały auta, hałasowała śmieciarka, trzaskały drzwi w autobusie.

W biurze wydzwaniał telefon, drukarka wypluwała kolejne porcje dokumentów, toczyły się rozmowy służbowe i towarzyskie. Nie ma jeszcze południa, a do mojego mózgu dotarło mnóstwo informacji. I dźwięków.

Co to jest hałas?

Hałas to wszystkie dźwięki, które są nieprzyjemne, dokuczliwe i utrudniające normalne funkcjonowanie. To, co zostaje uznane za hałas, opiera się na naszym subiektywnym odczuciu. Mimo to specjaliści ustalili pewne normy.

Jaki hałas jest szkodliwy?

Dźwięki otaczają nas każdego dnia, a ich natężenie jest mierzone za pomocą decybeli. Normalna rozmowa dwojga ludzi to natężenie dźwięków na poziomie 40-60 dB, podczas gdy szept to tylko 10 dB. Szum odkurzacza lub okapu kuchennego to 60-70 dB, odgłosy ruchliwej ulicy - 90 dB, a wystrzały fajerwerków - 120 dB.

Czy hałas jest zanieczyszczeniem?

Tak, równie szkodliwym, co zanieczyszczenie środowiska lub zanieczyszczenie światłem. Inaczej nazywamy go smogiem akustycznym, co jeszcze bardziej obrazuje szkodliwość tego zjawiska.

Długotrwałe narażenie na hałas w otaczającym nas środowisku jest powszechnym zjawiskiem w Europie. Dlaczego jest to problem? Ponieważ ma znaczący wpływ na nasze zdrowie psychofizyczne i samopoczucie.

💡 Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska Environmental noise in Europe z 2020 r. co najmniej 20% mieszkańców UE jest narażona na hałas (w szczególności hałas drogowy) o poziomie uznawanym za szkodliwy dla zdrowia [1].

💡 Raport GUS z 2024 r. donosi, że w dużych miastach Polski norma hałasu jest przekraczana zarówno za dnia, jak i w nocy. W pierwszej trójce plasują się Gliwice, Chorzów i Szczecin [2].

Jak hałas wpływa na organizm?

Hałas jest stresorem, który negatywnie wpływa na wiele układów w naszym ciele: sercowy, metaboliczny, hormonalny, nerwowy, immunologiczny. Życie w ciągłym hałasie wiąże się z chronicznie podwyższonym poziomem kortyzolu. To może powodować zaburzenia gospodarki cukrowej oraz lipidowej oraz zaburzenia psychosomatyczne związane z układem sercowo-naczyniowym.

Stres spowodowany narażeniem na ciągły hałas powoduje częstsze występowanie miażdżycy i udaru także u ludzi stosunkowo młodych, po 30. roku życia.

Może również wpływać na pojawienie się chorób autoimmunologicznych, neurodegeneracyjnych oraz problemów natury psychicznej i zaburzeń lękowych. Ponadto hałas zaburza funkcje poznawcze, rytm dobowy oraz sen. I oczywiście pogarsza działanie narządów słuchu.

Poczuj ciszę

Absolutna cisza jest możliwa do osiągnięcia w przestrzeni kosmicznej albo w specjalnych komorach. I co ciekawe, człowiek w takiej kapsule nie jest w stanie wytrzymać zbyt długo. Po kilku minutach pojawiają się halucynacje! To dowodzi, że całkowity brak dźwięków jest dla nas nienaturalny. Jednak…

📣 Cisza krzyczy. Wielu z nas nie jest w stanie w niej wytrzymać. Boimy się ciszy, nie potrafimy w niej spędzać czasu, ponieważ jesteśmy przyzwyczajeni do rozmaitych dźwięków, które nas otaczają.

Skoro kompletna cisza jest niemożliwa, to jak mamy mówić o wyciszeniu organizm?

Wystarczy powrót do natury! Gdy wybieramy się na jej łono, nieraz mówimy: “Jak tu cicho!” A przecież słyszymy szum traw lub fal oraz śpiew ptaków. Takie dźwięki są dla nas naturalne i działają kojąco.

Małe zmiany, czyli jak chronić się przed hałasem

Do hałasu można się przyzwyczaić. Gdy mieszkam przy torowisku, to po pewnym czasie już “nie słyszę” przejeżdżających pociągów. Świadomie nie zwracam na nie uwagi, ale mój organizm za każdym razem reaguje na tę stresogenną dla niego sytuację.

Hałas nie jest dla nas widzialnym zagrożeniem, jak lew dawno temu na sawannie, albo pędzące auto dzisiaj rano. Dlatego tak trudno nam uświadomić sobie, że musimy wprowadzić pewne zmiany, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo.

Nie uda nam się działać w skupieniu, gdy otoczenie bombarduje nas światłem, głośnym dźwiękiem, obrazem czy intensywnym zapachem. Dla własnego zdrowia powinniśmy podjąć pewne kroki, aby zminimalizować ilość bodźców.

Jak wyciszyć otoczenie? Poznaj nasze pomysły!

Wersja BASIC, czyli rzeczy, które możesz zmienić w prosty sposób, nie ponosząc wysokich kosztów:

• Zapanuj nad telefonem. Wyłącz powiadomienia, ścisz dźwięki i usuń zbędne aplikacje. Obawiasz się być offline? Zajrzyj do naszego artykułu FOMO - jak sobie z nim radzić?
• Naucz się wyciszać. Usiądź lub połóż się i skoncentruj się na oddechu. To tylko tyle i aż tyle.
• Lubisz słuchać muzyki? To wspaniale! Spróbuj ją nieco przyciszyć, szczególnie wtedy, gdy słuchasz jej w słuchawkach.
• Znajdź czas na wypady do parku, do lasu czy nad jezioro. Wsłuchaj się w naturę bez zbędnych rozpraszaczy.
• Zadbaj o dobry sen. Ludzki organizm potrzebuje się wyspać, aby móc się zregenerować i prawidłowo funkcjonować. Jeśli mieszkasz w hałaśliwej dzielnicy albo Twoja sypialnia jest od strony ulicy, mogą przydać się zatyczki do uszu oraz grube zasłony, które dodatkowo wyciszają pomieszczenie.

Wersja PRO dla osób, które dla wyższego komfortu są w stanie ponieść wyższe koszty:

• Wycisz swoje cztery kąty za pomocą materiałów absorbujących dźwięk. Sprawdzą się dywany, zasłony, meble tapicerowane, a także filcowe ekrany akustyczne, które możesz postawić w dogodnym dla Ciebie miejscu.
• Praca to nie całe życie, ale sporą jego część spędzamy, pracując. Warto zadbać o to, by miejsce pracy dobrze wpływało na nasze zdrowie. Jeśli praca w hałaśliwym open space jest dla Ciebie dużym wyzwaniem, może warto zastanowić się nad zmianą zatrudnienia lub jego formą.
• Męczy Cię zgiełk miejskiej dżungli? Rozwiązaniem może być przeprowadzka w bardziej spokojne dzielnice albo na wieś. To niemała rewolucja, ale w dobie pracy zdalnej jest na pewno łatwiejsza niż kilkanaście lat temu.

Ciszej, proszę

Przepływ (Flow) w reżyserii Gintsa Zilbalodisa to przykład wyjątkowego filmu, który może przyciągnąć uwagę młodszych i starszych widzów bez zbędnych zwrotów akcji, błysków świateł czy intensywnych dźwięków. Przez niemal 90 minut nie słyszymy żadnych dialogów. Animacja przyciąga fabułą, kolorami, wyjątkowymi bohaterami i spokojnymi dźwiękami. Nie powoduje nagłych wyrzutów dopaminy, a mimo to widzowie nie wychodzą z kina przed napisami końcowymi.

To dowód na to, że zmiana jest możliwa. Jesteśmy w stanie wyciszyć nasze otoczenie i zmniejszyć natężenie hałasu. Możesz (tak, jak ja) zacząć od swojego telefonu. No, dalej. Poczuj ciszę 🙂