Alergie wiosenne – jak sobie pomagać w tym uciążliwym okresie?

Właśnie wkroczyliśmy w okres pylenia najsilniej uczulających roślin, takich jak trawy, brzoza, jesion i dąb. Kwitnąć zaczęły też szczawy, buki, topole i wierzby. I choć pylenie brzozy i jesionu trwa dosyć krótko  (kumuluje się w drugiej połowie kwietnia i kończy w pierwszej dekadzie maja), to dla alergików ten okres jest bardzo uciążliwy.

W kwietniu rządzą  brzozy

Pyłki brzozy są drugą najczęstszą (po pyłkach traw) przyczyną objawów alergicznego nieżytu nosa, zapalenia spojówek i atopowej astmy pyłkowej w Polsce – zwłaszcza, kiedy ich stężenie w powietrzu jest naprawdę wysokie. Osoby, które silnie reagują na pylenie, a z racji miejsca zamieszkania czy pracy przebywają w otoczeniu drzew pylących, co roku zmagają się z nieprzyjemnymi objawami alergii.

Majówka pod znakiem traw i grzybów

Wraz z końcem majówki brzoza, jesion i dąb powoli przestają pylić. Alergicy mają chwilę oddechu, jednak nie trwa ona długo, bowiem ostatnie dni miesiąca to rozpoczęcie okresu pylenia traw. Co więcej, w apogeum pylenia wchodzą też mikroskopijne zarodniki grzybów, a także szczaw, pokrzywa, buk, wierzba oraz sosna.

Czerwiec i wysyp chwastów

Jeśli myślicie, że letnie miesiące to koniec udręki alergików – czeka Was rozczarowanie. Ciepły czerwiec to czas, kiedy wciąż pylą trawy, ale docierają do nas także pyłki chwastów – głównie szczaw, komosa, pokrzywa i babka lancetowata. Zła wiadomość jest taka, że pylenie traw potrwa aż do połowy lipca.

Wyjątkowo intensywne w tym czasie jest również pylenie grzybów pleśniowych. Powoli mija okres pylenia drzew, chociaż w powietrzu nadal unoszą się pyłki, m.in. lipy i czarnego bzu.

Jakie są objawy alergii wiosennej?

Przebieg alergii zależy od stopnia wrażliwości organizmu na działanie substancji uczulającej. Można jednak wyróżnić kilka charakterystycznych objawów alergii:

• Katar sienny

Po kontakcie z alergenem dochodzi do podrażnienia obwodowych nerwów czuciowych, co prowadzi do napadów kichania. Towarzyszy temu często obfita i wodnista wydzielina z nosa. To objaw naprzemienny z uczuciem zatkanego nosa.

• Zapalenie spojówek

Objawia się pieczeniem, przekrwieniem oczu, świądem, obrzękiem oraz łzawieniem.

• Zmiany skórne

U większości osób pojawia się wysypka, pokrzywka, świąd i mrowienie skóry.

• Swędzenie nosa, gardła

Pojawiają się takie objawy, jak chrypka i drapanie w gardle, uczucie piasku, swędzenie podniebienia, zaburzenia węchu.

• Ogólne osłabienie organizmu

Mogą pojawić się silne bóle i zawroty głowy, zmęczenie oraz problemy z pamięcią i koncentracją.

Czasami objawy alergii wiosennej mogą przypominać przeziębienie lub infekcję sezonową – jeśli jednak nie towarzyszy im gorączka, przedłużające się osłabienie organizmu, bóle mięśni czy głowy, najprawdopodobniej męczy nas właśnie alergia.

Więcej o alergiach znajdziesz w artykule Emilii Ptak “Trzymaj się tych zasad aby złagodzić objawy alergii?”

Co robić w przypadku alergii?

Zminimalizuj czas ekspozycji na alergeny

Największe stężenie pyłków występuje rano (w godzinach 5.00-8.00) i wieczorem (w godzinach 17.00-19.00). W tym czasie unikaj przebywania na zewnątrz. Warto też ograniczyć obecność w miejscach, w których odbywają się sianokosy. Szerokim łukiem omijaj koszone trawniki – zwłaszcza w czerwcu!

Jeśli wychodzisz na spacer, warto zaopatrzyć się w okulary przeciwsłoneczne (ograniczają kontakt alergenu ze spojówkami). Po powrocie do domu zmień ubranie i weź prysznic, a przynajmniej dokładnie umyjmy twarz i ręce.

Dobrym sposobem na ograniczenie kontaktu z pyłkami jest także wychodzenie na spacer tuż po deszczu.

Często zmieniaj pościel

Osiadające na niej alergeny oddziałują na Twój organizm przez całą noc. Pamiętaj jednak, aby nie wietrzyć i nie suszyć pościli na zewnątrz, zwłaszcza w porach największego stężenia pyłków! To samo dotyczy ubrań oraz domowych tekstyliów (firan, obrusów, narzut).

Korzystaj z prysznica

W okresie pylenia dobrze jest także codziennie myć nie tylko całe ciało, ale i włosy. Zwróć również uwagę na stosowane kosmetyki – produkty z dodatkiem substancji zapachowych mogą nasilać wiosenną alergię i dolegliwości ze strony układu oddechowego.

Zmień otoczenie

Jeśli masz taką możliwość, wyjedź w góry lub nad morze – tam stężenie pyłków jest zdecydowanie niższe. Możesz również udać się do miejsca, w którym panuje sprzyjający alergikom mikroklimat. Przykładem są tutaj różnego rodzaju tężnie lub… jaskinie i kopalnie. Pod ziemią stężenie zarówno pyłków, jak i alergenów domowych (kurzu, roztoczy) jest niższe i mniej odczuwalne.

Uwaga na alergie krzyżowe!

Do alergii krzyżowej dochodzi w momencie, kiedy jeden alergen rozpozna i połączy się z wcześniej wytworzonymi przeciwciałami innego alergenu o podobnej budowie, często pochodzącego z zupełnie innego źródła.

Ta swoista reakcja krzyżowa występuje najczęściej między alergenami wziewnymi i pokarmowymi, dlatego u osoby uczulonej np. na pyłki brzozy w ciągu kilkunastu minut do dwóch godzin od zjedzenia owocu (np. jabłka) mogą pojawić się objawy alergiczne.

Najpowszechniejsze alergie krzyżowe

Olcha, brzoza, leszczyna:

jabłko, gruszka, kiwi, mango, morela, brzoskwinia, liczi, śliwka, pomarańcza, surowa marchewka, soja, seler, banan, surowy pomidor, anyż, curry, papryka, pieprz, kminek, kolendra, orzechy, lateks, rumianek

Bylica:

słonecznik, jabłko, gruszka, śliwka, brzoskwinia, morela, kiwi, mango, groch, surowy pomidor, seler, surowa marchewka, anyż, curry, papryka, pieprz, kminek, kolendra, koper, orzechy ziemne, lateks

Trawy:

słonecznik, jabłko, gruszka, śliwka, brzoskwinia, morela, kiwi, melon, seler, surowy pomidor, cebula, mąki (żytnia, pszenna, owsiana), ryż, lateks

Roztocza:

małże, krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki

Alergie krzyżowe wciąż słabo diagnozowane

Nie każda osoba uczulona na dany produkt reaguje krzyżowo z alergenami pochodzącymi z podobnego źródła. Dlatego diagnozowanie alergii krzyżowych wciąż jest sporym problemem.

Co ciekawe, niektóre produkty są termolabilne (wrażliwe na ciepło). Oznacza to, że gotowanie potencjalnie uczulającego  produktu spożywczego może zmniejszać objawy alergii. Do termolabilnych pokarmów należą m.in. jabłko, kiwi czy pomidor. Obróbka termiczna powoduje zwiększenie tolerancji tych produktów.

Pamiętaj:

• W przypadku reakcji krzyżowych należy wprowadzić dietę eliminacyjną – oczywiście po zdiagnozowaniu alergenów na podstawie wywiadu, objawów oraz testów laboratoryjnych.
• Po wystąpieniu objawów alergicznych na świeży owoc, nie ma konieczności eliminacji wszystkich świeżych owoców z tej samej rodziny roślin, nawet gdy występuje reakcja krzyżowa.
• Wprowadzając dietę eliminacyjną, należy odpowiednio zbilansować jadłospis, aby nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych, jednocześnie wykonując okresowe badania krwi, które obrazują ewentualne niedożywienie.
• Najważniejsza jest świadomość, że istnieje możliwość wystąpienia takiej reakcji i obserwowanie objawów.

Szacowanie korzyści

Warto również pamiętać, że badania nad potencjalną szkodliwością wielu różnych produktów (np. ryb czy ryżu) trwają od wielu lat. Jednak eliminacja wszystkich szkodliwych według badań produktów pozbawiłaby nas źródeł pożywienia!

Pomocna suplementacja

Przy alergii szczególnie pomocne są takie substancje jak:

• Kwercetyna

Antyoksydant, który działa przeciwzapalnie oraz obniża poziom histaminy w organizmie.

• Witamina C

Ma działanie przeciwzapalne, jest silnym antyoksydantem, a także wpływa na poziom histaminy.

• Pokrzywa zwyczajna

Łagodzi stany zapalne i procesy alergiczne, reguluje poziom histaminy.

• Pachnotka zwyczajna

Wspiera układ odpornościowy, działa przeciwzapalnie, przeciwhistaminowo, łagodzi objawy alergii.

• Olej z czarnuszki

Wspiera działanie układu odpornościowego i pomaga zwalczać stany zapalne.